- Katılım
- 8 Haz 2023
- Mesajlar
- 1,625
- Tepki
- 4,552
- Puan
- 114
Öncelikle merhaba! Bugun size fizikte tüm bildiklerimizi yerle bir edip yıkan Newton'ın tüm kuramlarını hiç eden bir deneyden bahsedeceğim: Çift Yarık deneyi.
Deney temelde bir yüzeye iğne ucu kadar kucuk iki delik açılıp buraya gönderilen enerji ya da maddenin (ışık, elektron vs.) perdedeki desenin incelenmesine dayanıyor. Ayrıntılı ögrenmek isteyenler için link bırakayım.
Simdi devam edelim. Fizikciler bu deneyi yaparken önce ışığı kullanıyorlar. Işığı iki delikten gönderince ne olmasını beklersiniz? Tabii ki iki çizgi halinde gozukecegini dusunursunuz ama bu delikler o kadar kucuk ki ışık kırınım yapıyor ve bir ışık bir gölge bir ışık bir gölge gibi bir desen oluşturuyor. Fizikçiler bu deneye elbette çok şaşırıyorlar çünkü o zamanlar ışık dalga mı yoksa fotonlar halinde mi yayılıyor tartışma konusuydu. Bu deney aslında iki tarafın da haklı olduğunu ışığın hem dalga hem foton şeklinde hareket edebileceğini dolayısıyla çift doğası oldugunu kanıtlamıştı. Tabii ustunde cok durmadılar, sonuçta ışık bir "enerji" yani çift doğası olması normal diye dusunduler. Tabii buraya kadar her şey iyi ve normal. Bundan sonrası asıl mesele.
Bu deneyim sonucunu ilginç bulan fizikciler yine aynı duzenegi kurdular ve bu sefer elektron gönderdiler ve deseni incelediler. Sonuçlar yine şaşırtıcıydı çünkü desen girişim deseni (bir yer elektron bir yer bosluk bir yer elektron bir yer boşluk) gibi duruyordu. Sadece elektron gonderdikleri için elektron neyle girisim yaptı diye dusunduler. Elektronları topluluk halinde gonderdikleri için olabilecegini dusunduler ve aynı deneyi elektronları tek tek göndererek yaptılar. Sonuç yine şaşırtıcıydı cünkü yine bir girişim deseni oluşuyordu. Elektronlar bölünüp kendi kendilerine mi girişim yapıyorlardı? Nasıl bölünüyorlardı? Hangi yarıktan geçeceklerini nasıl bilebiliyorlardı? Bilinçleri ya da iradeleri mi vardı?
Anlayacağınız bu deney hem bilim dünyasında hem felsefeciler arasında hem de halk arasında çokça konusuldu ve bir sürü teori ortaya atıldı. Özellikle "bilinç" konusunda. Bunu vurguluyorum tekrar buraya donecegiz.
Bilim insanları bu kadar soru ortaya çıkınca yine vazgeçmediler ve deneyi bu seferkamera ile tekrarladılar ama inanır mısınız işler daha garip hala alıyordu. Elektronlar bir gözlemci olunca, izlendiklerini hissettiklerinde girişim deseni değil de iki çizgi halinde perdeye dusuyordu. İzlendiklerini nasıl biliyorlardı? Bu felsefecilerin her şeyin bilinci var ve insan bilincini hissedip davranış degistiriyorlar teorilerine sebep oldu. Dogru oldukları nokta elektronların davranis degistirmesiydi. Bilim insanları yine pes etmediler ve dolanık elektronları (iki birlesik elektronmuş gibi dusunebilirsiniz) kullanmaya karar verdiler. Bunları gonderdiklerinde elektronlar çift yarıkta ayrılacak ve perdenin yanındaki kameraya, perdeye dusen elektronun ikizi dusecekti. Dusuncede hepsi dogruydu ancak,,,,, elektronlar yine izlendiklerini milisaniyelerde anlayıp parçacık gibi davranıyorlardı, girisim deseni oluşturmuyorlardı. Ya da anlıyorlar mıydı?
Fizikçiler bu sefer gülüp arkalarına yaslandılar ve bu sefer işte çözdük! Belki de bu deneyden sonra her şeyin teorisi bir nevi Tanrı varsa onu anlamamızı saglayacak teoriyi ele gecirebilecegimizi dusunduler ve kamerayı perdeden biraz daha geriye cektiler. Deneye elektronu perdeye dusecek daha sonra ikizi kameraya dusecekti ve elektron davranislarini aciklayabilecektik. Öyle mi olacaktı?
Deneyi yaptıktan sonra daha da garip bir olay gerçekleşti. Elektronlar yine çift cizgi olusturmustu ve parçacık gibi davranmisti... Kameraya dusen elektron izlendigi bilgisini perdeye dusen elektrona (perdeye dusmesine ragmen) verebilmisti. Bilgi ışıktan hızlıydı. Kameraya dusen elektron geçmişe bilgi gonderebilmişti. Bu tabii ki fizik dunyasını dumura ugratmisti.
Kuantum fizigi başlangıç
Devamını isterseniz yazarım
Deney temelde bir yüzeye iğne ucu kadar kucuk iki delik açılıp buraya gönderilen enerji ya da maddenin (ışık, elektron vs.) perdedeki desenin incelenmesine dayanıyor. Ayrıntılı ögrenmek isteyenler için link bırakayım.
Simdi devam edelim. Fizikciler bu deneyi yaparken önce ışığı kullanıyorlar. Işığı iki delikten gönderince ne olmasını beklersiniz? Tabii ki iki çizgi halinde gozukecegini dusunursunuz ama bu delikler o kadar kucuk ki ışık kırınım yapıyor ve bir ışık bir gölge bir ışık bir gölge gibi bir desen oluşturuyor. Fizikçiler bu deneye elbette çok şaşırıyorlar çünkü o zamanlar ışık dalga mı yoksa fotonlar halinde mi yayılıyor tartışma konusuydu. Bu deney aslında iki tarafın da haklı olduğunu ışığın hem dalga hem foton şeklinde hareket edebileceğini dolayısıyla çift doğası oldugunu kanıtlamıştı. Tabii ustunde cok durmadılar, sonuçta ışık bir "enerji" yani çift doğası olması normal diye dusunduler. Tabii buraya kadar her şey iyi ve normal. Bundan sonrası asıl mesele.
Bu deneyim sonucunu ilginç bulan fizikciler yine aynı duzenegi kurdular ve bu sefer elektron gönderdiler ve deseni incelediler. Sonuçlar yine şaşırtıcıydı çünkü desen girişim deseni (bir yer elektron bir yer bosluk bir yer elektron bir yer boşluk) gibi duruyordu. Sadece elektron gonderdikleri için elektron neyle girisim yaptı diye dusunduler. Elektronları topluluk halinde gonderdikleri için olabilecegini dusunduler ve aynı deneyi elektronları tek tek göndererek yaptılar. Sonuç yine şaşırtıcıydı cünkü yine bir girişim deseni oluşuyordu. Elektronlar bölünüp kendi kendilerine mi girişim yapıyorlardı? Nasıl bölünüyorlardı? Hangi yarıktan geçeceklerini nasıl bilebiliyorlardı? Bilinçleri ya da iradeleri mi vardı?
Anlayacağınız bu deney hem bilim dünyasında hem felsefeciler arasında hem de halk arasında çokça konusuldu ve bir sürü teori ortaya atıldı. Özellikle "bilinç" konusunda. Bunu vurguluyorum tekrar buraya donecegiz.
Bilim insanları bu kadar soru ortaya çıkınca yine vazgeçmediler ve deneyi bu seferkamera ile tekrarladılar ama inanır mısınız işler daha garip hala alıyordu. Elektronlar bir gözlemci olunca, izlendiklerini hissettiklerinde girişim deseni değil de iki çizgi halinde perdeye dusuyordu. İzlendiklerini nasıl biliyorlardı? Bu felsefecilerin her şeyin bilinci var ve insan bilincini hissedip davranış degistiriyorlar teorilerine sebep oldu. Dogru oldukları nokta elektronların davranis degistirmesiydi. Bilim insanları yine pes etmediler ve dolanık elektronları (iki birlesik elektronmuş gibi dusunebilirsiniz) kullanmaya karar verdiler. Bunları gonderdiklerinde elektronlar çift yarıkta ayrılacak ve perdenin yanındaki kameraya, perdeye dusen elektronun ikizi dusecekti. Dusuncede hepsi dogruydu ancak,,,,, elektronlar yine izlendiklerini milisaniyelerde anlayıp parçacık gibi davranıyorlardı, girisim deseni oluşturmuyorlardı. Ya da anlıyorlar mıydı?
Fizikçiler bu sefer gülüp arkalarına yaslandılar ve bu sefer işte çözdük! Belki de bu deneyden sonra her şeyin teorisi bir nevi Tanrı varsa onu anlamamızı saglayacak teoriyi ele gecirebilecegimizi dusunduler ve kamerayı perdeden biraz daha geriye cektiler. Deneye elektronu perdeye dusecek daha sonra ikizi kameraya dusecekti ve elektron davranislarini aciklayabilecektik. Öyle mi olacaktı?
Deneyi yaptıktan sonra daha da garip bir olay gerçekleşti. Elektronlar yine çift cizgi olusturmustu ve parçacık gibi davranmisti... Kameraya dusen elektron izlendigi bilgisini perdeye dusen elektrona (perdeye dusmesine ragmen) verebilmisti. Bilgi ışıktan hızlıydı. Kameraya dusen elektron geçmişe bilgi gonderebilmişti. Bu tabii ki fizik dunyasını dumura ugratmisti.
Kuantum fizigi başlangıç
Devamını isterseniz yazarım
